Dzisiejsze społeczeństwo ze względu na rozwój ekonomiczny, postęp technologiczny oraz globalizację, stało się jednym wielkim rynkiem, w którym spotykają się ludzie z każdego zakątku świata. Globalizacja ta spowodowała, że osoby posiadające inną kulturę, zwyczaje i tradycje, zaczęły nawiązywać stosunki handlowe, gospodarcze, ekonomiczne, jak i społeczne, na skutek czego osoby te zaczęły też zawierać małżeństwa.
Niestety część z tych małżeństw okazuje się nieudanymi, często z uwagi na wskazane wyżej różnice kulturowe.
Należy jednak pamiętać, że przy rozwodzie lub separacji małżeństw „międzynarodowych” nie stosuje się tej samej procedury, która jest stosowana przy rozwiązywaniu małżeństwa osób tej samej narodowości.
Jedną z najważniejszych kwestii, które trzeba ustalić w przypadku rozwodu takich małżonków jest właściwość sądu.
Ustalenie prawa właściwego jest uregulowane przez art. 54 ustawy prawo prywatne międzynarodowe.
Przepis stanowi, że w razie braku wspólnego prawa ojczystego małżonków:
i) właściwe jest prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa miejsce zamieszkania, a jeżeli małżonkowie nie mają w chwili tego żądania wspólnego miejsca zamieszkania
ii) prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mieli ostatnio miejsce zwykłego pobytu, jeżeli jedno z nich ma w nim nadal miejsce zwykłego pobytu.
W razie gdy brakuje wskazanych wyżej okoliczności stosuje się prawo polskie.
Przepisy te stosuje się także w przypadku separacji.
Należy zwrócić także uwagę na rozporządzenie Rady nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie wprowadzenia w życie wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej. Rozporządzenie daje możliwość dokonania wyboru prawa w przypadku sprawy rozwodowej czy separacji.
Małżonkowie mogą wybrać:
I) prawo właściwe miejsca zwykłego pobytu lub
II) ostatniego miejsca zwykłego pobytu pod warunkiem jednak, że jeden z małżonków ma tam miejsce zwykłego pobytu,
III) prawo ojczyste jednego z małżonków lub
IV) prawo państwa w którym mają wspólny zamiar wystąpić o rozwód lub separację.
Z drugiej strony kwestia jurysdykcji w krajach należących do UE jest regulowana w drodze rozporządzeń i dyrektyw implementowanych przez ustawodawców krajowych. Szczególnie ważne jest rozporządzenie Rady o nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. o jurysdykcji oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawach o rozwód, jak i o separację, tudzież o unieważnienie małżeństwa właściwe do rozpoznania danej sprawy są sądy państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
I) na którego terytorium małżonkowie mają zwyczajny pobyt lub
II) strona przeciwna ma zwyczajny pobyt lub
III) wnioskodawca ma zwyczajny pobyt, jeżeli przebywał tam przynajmniej od roku bezpośrednio przed złożeniem wniosku,
IV) lub też wnioskodawca ma zwyczajny pobyt, jeżeli przebywał tam przynajmniej od 6 miesięcy bezpośrednio przed złożeniem wniosku i jest obywatelem tego państwa członkowskiego lub w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii , w którym ma miejsce zamieszkania.
Podsumowując status prawny takich małżeństw może sprawić wiele trudności i komplikacji, ale każdy problem prawny może być rozwiązany, w czym z chęcią pomoże Państwu Kancelaria.