Po zawarciu małżeństwa małżonkowie składają oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, które dotyczy jakie nazwisko będą nosić jako małżonkowie.
Należy wskazać, że mają do wyboru kilka opcji a mianowicie:
- Mogą nosić wspólne nazwisko, które przed ślubem należało do jedynego z nich (mąż może przyjąć nazwisko żony i na odwrót żona może przyjąć nazwisko męża),
- małżonkowie mogą również zachować swoje dotychczasowe nazwisko,
- mogą także połączyć swoje nazwisko z nazwiskiem małżonka (tzw. nazwisko dwuczłonowe).
Jednak po jakimś czasie małżonkowie mogą stwierdzić, że nie chcą być już razem i zdecydują się na rozwód. Co wtedy ze wspólnym nazwiskiem?
Tutaj należy wskazać, że z reguły jest tak że po rozwodzie byli już małżonkowie decydują się na powrót do swojego nazwiska, którego używali przed zawarciem małżeństwa. (Wskazuje na to art 59 KRO – W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który w skutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.) Należy w tej kwestii pamiętać o przestrzeganiu wskazanego wyżej terminu.
Jednak nie zawsze sprawy związane z nazwiskiem po rozwodzie kończą się tak szybko. Czasami dochodzi do sytuacji, że po rozwodzie druga strona decyduje się jednak zostać przy nazwisku byłego małżonka a były małżonek jednak nie chce, aby była żona używała jego nazwiska. Co wtedy ma zrobić była żona, czy musi powrócić do nazwiska, którym się posługiwała się przed ślubem?
Otóż należy wskazać, że roszczenie byłego męża wobec byłej żony o zaprzestanie używania wspólnego nazwiska jest bezpodstawne. Ponieważ w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia Sąd Najwyższy wydał postanowienie, które obowiązuje do dziś .
A mianowicie „Były mąż nie może domagać się odebrania swojej byłej żonie prawa do nazwiska nabytego przez małżeństwo, jako że KRO takiej możliwości nie przewiduje” (Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 2 lutego 1978 r. IV CZ 11/78)
Reasumując : Nie ma możliwości zmuszenia drugiej strony, aby po rozwodzie powróciła do nazwiska przed zawarciem małżeństwa. Powrót do nazwiska, którego używała przed małżeństwem to tylko jej własna decyzja. Gdyż należy pamiętać, że nazwisko jest dobrem osobistym chronionym przez prawo.
