Od momentu zajścia w ciążę pracownica podlega szczególnej ochronie. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży. Ciąża powinna zostać potwierdzona zaświadczeniem lekarskim. Ochrona nie dotyczy pracownicy zatrudnionej na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca.
Ochrona stosunku pracy pracownicy w ciąży nie obowiązuje:
✔️gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy (tzw. zwolnienie dyscyplinarne), pod warunkiem uzyskania zgody zakładowej organizacji związkowej reprezentującej interesy pracownicy,
✔️w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
✔️Ochrona podlega też ograniczeniu w sytuacji, gdy u pracodawcy przeprowadzane są zwolnienia grupowe lub indywidualne na podstawie przepisów ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r., poz. 192 t.j.). Pracodawca może w takim przypadku wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownicy w ciąży, np. zmieniając jej stanowisko pracy lub wysokość wynagrodzenia.
Pracownica w ciąży NIE może wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej, a bez jej zgody pracodawca nie może delegować jej poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy. Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej.
W związku z urodzeniem dziecka pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
■ 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
■ 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
■ 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
■ 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
■ 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Najczęściej urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu urodzenia dziecka. W takim przypadku dzień porodu jest pierwszym dniem korzystania przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego.
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:
1) 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
2) 34 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.
Urlop rodzicielski przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka. Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekroczyć 32 lub 34 tygodni.
Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy trwających po 45 minut każda. Na wniosek pracownicy przerwy na karmienie mogą być udzielane łącznie. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują